آوازهای کوچکی برای ماه
روزنامه فرهیختگان: «آوازهای کوچکی برای ماه؛ نامههای گوستاو فلوبر و ژرژ ساند» با ترجمه
گلاره جمشیدی در نشر افق به چاپ رسیده است. فلوبر خالق مادام بواری است که
با ترجمه بینظیر محمد قاضی به فارسیزبانها معرفی شده است. مبنای کتاب
دوستی گوستاو فلوبر و ژرژ ساند است. دوستیشان رنگ و بوی دلدادگی دارد و
البته دوستی بیآلایش و احترام دوجانبه. روزگاری نویسندهها و بزرگان نامه
مینوشتند؛ نامههایی که کم از رمانها نداشت. فلوبر و ساند هر دو از
بزرگان ادبیات قرن نوزدهم بودند و حال و هوای زندگی روشنفکران، نویسندگان،
اشراف، دعواهای ادبی، سلیقه و نگاههای متفاوت به هنر و ادبیات، بیماریهای
رایج، اپیدمیهای مرگبار جنگ، جهالت و همه و همه در این نامهها هست. با
خواندن نامههای این بزرگان به وضع و اوضاع اجتماعی آن روزگار پی میبریم.
«نمیدانم چه شده که هنوز نمردهام، شش هفته تمام بیرحمانه رنج بردم.
مادرم به روان گریخت، برادرم درگیر کارهای روستاست و من اینجا تنها هستم.
خوراکم غم و غصه و بیتابی! مطمئن باش که میخواستم کار را درست انجام دهم.
چه وضع نکبتباری! امروز دویست و هفتاد و یک بیچاره آمده بودند دم در خانه
من و به همهشان چیزی داده شد. این زمستان چگونه به سر خواهیم برد؟» پیشتر
نامههای فلوبر به لوییزه کوله با ترجمه اصغر نوری در نشر نیلوفر منتشر
شده بود. «نوشتن مادام بواری؛ حماقت، هنر و زندگی» دربرگیرنده نامههای این
نویسنده به لوییزه کوله است. این نامهها هنگام خلق «مادام بواری» نوشته
شده است. فلوبر در این نامهها به کوله از مشکلات و دشواریهای نوشتن مادام
بواری مینویسد و فضای هنر و ادبیات زمان خودش را نقد میکند.
این نامهها کم نیستند و نمونههایی حالا نه در این سطح در تاریخ ما هم
هست. انتشارات فرزان روز یکی از این مجموعهها را منتشر کرده است. «از اراج
تا به حال میگویم آبدار، قهوهچی را عوض کنید، هنوز آبدار
حاجیغلامرضاست. قهوهچی هم ندارید. ترا خدا تصور کنید هیچ در خانهای به
این وضع هست. چرا آبدار، قهوهچی نمیآورید. صدراعظم را اگر شاه میخواست
معزول کند آنقدر فکر نمیکرد. سه ماه است پی آبدار میگردید هنوز پیدا
نکردید، مگر کم شده است...» نامههای فروغالدوله مشهور به ملکه ایران،
دختر ناصرالدین شاه قاجار و همسر ظهیرالدوله که باغ ظهیرالدوله مدفن بسیاری
از نامداران این ملک است. از ملکالشعرای بهار تا فروغ فرخزاد. نامههای
فروغالدوله به همت زندهیاد ایرج افشار تهیه شده است.