مهربان باشید با هم، با همه؛
حسادت و نادانی دشمن درجهٔ یک شماست؛
جغرافیای هنر شما به بزرگی روح بشر و کائنات و ابدیت است نه چهاردیواری‌های تنگ صحنه؛
اعتبار هنری‌تان را اگر از پامال‌کردن اعتبار دیگران گدایی کرده‌اید، هیچ نیستید، هیچ؛
نوچه‌پروری و لشکرکشی قبیله‌ای رایج هیچ نسبیتی با دانش‌پروری و دانش‌آموزی ندارد؛
به معنای عمیق کلمه استاد باشید
بی‌آن‌که گرفتار تفرعن، تبختر، نخوت و پلشتی‌های رایج همراه این واژهٔ بزرگ باشید؛
موج‌سواری سیاسی نکنید که بدجوری غرق می‌شوید؛
بر اصول خودتان پافشاری کنید. اگر اصولی دارید، حتی اگر زجرآورترین تنهایی‌ها نصیب‌تان شود. هنر مردان بزرگ همین است؛
عاشق باشید و عاشق بمانید.

«حمید سمندریان»



تولّد: ۹ اردیبهشت ۱۳۱۰
مرگ: ۲۲ تیر ۱۳۹۱

***
حمید سمندریان یکی از مهم‌ترین کارگردان‌های تئاتر در کشورمان بود که سال گذشته از دنیا رفت. «به باور بسیاری با وجودی که تئاتر نوین ایران توسط عبدالحسین نوشین بنا شده بود، ولی در زمان سمندریان جدی‌تر شد. به طوری که تمام کسانی که از دههٔ ۱۳۴۰ به بعد در زمینه تئاتر در دانشکده‌های تئاتر تهران تحصیل کرده‌اند از شاگردان سمندریان‌اند و در واقع کسی نیست که در عرصهٔ تئاتر ایران کار کند و به نوعی شاگردی وی را نکرده باشد. بسیاری از هنرمندان مطرح ایران از شاگردان او محسوب می‌شوند. مانند عزت‌الله انتظامی، گوهر خیراندیش، رضا کیانیان، میکاییل شهرستانی، احمد آقالو، کیومرث مرادی، پرویز پورحسینی، گلاب آدینه، مهدی هاشمی، ناصر هاشمی، آتش تقی‌پور، سعید پورصمیمی، مریم معترف، سوسن تسلیمی، فریبرز عرب‌نیا، امین تارخ و ....

آقای سمندریان جدا از آموزش تئاتر، شیوهٔ خاصی در کارگردانی داشت که بسیاری از کارگردانان پس از وی تحت تأثیر شیوهٔ کارگردانی او قرار گرفتند. او معتقد بود بازی در تئاتر باید باورپذیر باشد و به همین دلیل در کارهای او بازی‌های درشت و اغراق‌آمیز دیده نمی‌شد و بازی‌ها روان بود. اما شاید یکی از بزرگ‌ترین کارهای سمندریان در تئاتر ایران، تأثیر بر نمایش‌نامه‌نویسان ایران از راه ترجمه و معرفی نمایش‌نامه‌نویسان متفاوت و مطرح جهان بود. تا پیش از حضور او تئاتر ایران متکی بر نمایش‌نامه‌نویسان فرانسوی و انگلیسی‌زبان بود؛ اما حمید سمندریان صداهای تازه‌ای را وارد تئاتر کرد. او با ترجمه و معرفی نویسندگان آلمانی به سهم خود تئاتر ایران را چندصدایی کرد. بدین ترتیب، اگر تئاتر نوین ایران با عبدالحسین نوشین یا به گمان برخی دیگر با شاهین سرکیسیان آغاز شد، با حمید سمندریان پوست انداخت.»

***

راستی، از آثار مکتوب حمید سمندریان ترجمه‌ی کتاب‌های «ازدواج آقای می‌سی‌سی‌پی» و «رمولوس کبیر» از «فردریش دورنمات» و «باغ وحش شیشه‌ای» نوشته‌ی «تنسی ویلیامز» در فروش‌گاه کتاب افق موجود است. درصورت تمایل، می‌توانید برای تهیه‌ی این کتاب‌ها به خیابان انقلاب، کنار سینما سپیده، سر کوچه اسکو مراجعه کنید.